Weerstandsvermogen en risico's

De afgelopen jaren worden we door de klimaatverandering steeds vaker geconfronteerd met boomziektes en stormschade. Daarnaast is er altijd sprake van een onderhoudsopgave. Het bestand van de straatbomen "vergrijst". In de komende jaren wordt een deel planmatig vervangen op basis van het Meerjarenopgavenplan (MJOP).

• Iepen, kastanjebomen, populieren en risicobomen worden frequent gecontroleerd op ziektes. Vanwege kans op infectie van gezonde bomen worden zieke iepen direct verwijderd en vervangen. De schade als gevolg van de Kastanjebloedingsziekte neemt toe. Bij monumentale bomen worden maatregelen genomen om de boom waar mogelijk te sparen. Andere zieke bomen worden gekapt en vervangen.
• De potentiële risicobomen met betrekking tot veiligheid worden om de 2 jaar geïnspecteerd (VTA-inspectie); de risicobomen met een hoog risicoprofiel worden elk jaar geinspecteerd. Op basis van de inspectie wordt snoei toegepast en wordt het meerjarige vervangingsplan opgesteld. Gezonde bomen worden om de 3 jaar geïnspecteerd.  
• De kosten voor bestrijding van de eikenprocessierups blijven hoog en groeien nog. Dit bleek in 2019 en 2020 ook waarbij in totaal ruim 200.000 euro nodig was voor de beheersing van de eikenprocessierups. Direct optreden is noodzakelijk vanwege de gezondheidsrisico’s voor onze burgers. De verspreiding hangt sterk af van de weersomstandigheden.
• De Essentakkensterfte in Zwolle heeft er toe geleid dat er al meer dan 2.500 essen gekapt zijn. Veel essen zijn vervangen door andere soorten bomen dan essen. Jaarlijks worden de resterende circa 7.000 essen in de straten geïnspecteerd en wordt bepaald welke zieke essen gekapt of gesnoeid moeten worden. Uit de inspectie die in de zomer van 2020 is uitgevoerd blijkt dat de ziekte gematigd doorzet. Voor veel essen hoefde er nog geen kap ingezet te worden, omdat met snoeimaatregelen de levensduur voorlopig nog verlengd kon worden. De essen in de bosgebieden worden ook geïnspecteerd en hier worden in 2021 ook maatregelen genomen. De aanpak in 2020 is opgevangen door de reguliere Vervangingsinvesteringen BOR en de bomen, die gesnoeid zijn, zijn vanuit de exploitatie ziektes en plagen groenbeheer opgevangen.
• De overlast door “lekkende bomen” blijft groot. Door warmere zomers, hebben bomen meer last van luizen, die daardoor vaker hinderlijk gaan "druipen".  Naast lindes geven sinds 2012 ook andere boomsoorten deze overlast. Alleen bij extreme hinder worden maatregelen genomen.
• Stormschade wordt veelal veroorzaakt door bomen, die in hun val hun omgeving beschadigen. Het blad blijft tegenwoordig langer aan de bomen, waardoor deze langere tijd gevoelig zijn voor stevige stormen (een boom zonder blad kan veel meer wind verdragen). Bovendien vinden meer stormen plaats in de periode dat de bomen nog bladdragend zijn.
• Klimaatverandering zorgt voor drogere periode. Dit heeft zijn weerslag op uitdroging van bomen en andere planten. De levensduur van de boom wordt korter dan aanvankelijk gedacht en de aantallen nemen steeds verder toe. Sinds 2019 is een droogteschadelijst opgesteld. In 2020 staan hier nu circa 700 bomen op de lijst die met droogteschade zijn aangemerkt. Het risico op overschrijdingen op het product “ziektes en plagen” ramen wij als pm-post en maakt onderdeel uit van de algemene risicopost van € 1,5 miljoen (voor alle pm-posten).

Japanse Duizendknoop

Japanse duizendknoop (JDK) is een schadelijke, invasieve exoot die civieltechnische constructies en vooral biodiversiteit door overwoekeren van gewenste vegetaties ondermijnt. Om de schade en schadeclaims door JDK te voorkomen heeft de gemeente Zwolle maatregelen genomen. In 2019 is een nieuwe meting van JDK locaties gedaan. Hierbij zijn 18 locaties en 1.900 m2 meer waargenomen dan in 2018. Daarnaast is een proef gestart waar verschillende bestrijdingsmethoden worden toegepast op 7 locaties in Zwolle. De resultaten van deze proef gecombineerd met landelijke ontwikkelingen is de basis voor de aanpak van JDK in Zwolle. Door intensieve interne en externe communicatie hoe om te gaan met de JDK is getracht verdere verspreiding van de plant te voorkomen. Ondanks deze inspanningen is de effectieve manier van bestrijding van de plant nog niet in zicht. In 2020 zijn we tot een structurele aanpak van bestrijden overgegaan met mogelijke bijstellingen op basis van nieuwe ontwikkelingen

Fiscalisering Woon- werkverkeer

Vanwege de Corona-maatregelen werkt iedereen sinds 13 maart 2020 zoveel mogelijk thuis. Het reispatroon van de medewerkers is daardoor sterk veranderd. Normaliter heeft dit gevolgen voor de reiskostenvergoeding. Wanneer er minder daadwerkelijke reisdagen zijn, is er minder te fiscaliseren. De bijzondere Corona-omstandigheden waren echter voor de Rijksoverheid aanleiding om de regeling voor 2020 tijdelijk te versoepelen. De belastingdienst heeft gaande 2020 de voorwaarden aangescherpt. Daarbij is voor de gemeente het risico ontstaan van een naheffing in geval medewerkers. In het geval hier eindheffing over betaald moet worden heeft gemeente Zwolle dit risico gekwantificeerd op € 281.000  (risico laag).
De gemeente Zwolle (en VNG en externe fiscaal deskundigen) is het oneens met het standpunt van de Belastingdienst en neemt stappen om dit risico te elimineren, met een eventuele rechtsgang. .Dit risico beperkt zich tot 2020.  

Bedrijfsvoering algemeen

Binnen het programma Bedrijfsvoering spelen zich diverse risico's af die binnen de context van het programma beheerst worden en bij optreden zoveel mogelijk financieel geabsorbeerd. Van het desbetreffend management verwachten we adequate risicobeheersingmaatregelen. De huidige kwaliteit van de infrastructuur en kantoorautomatisering vormen een risico voor de continuïteit van de bedrijfsprocessen. Door transitie naar Windows10 en Cloudoplossingen wordt dit risico functioneel kleiner. De projectbeheersing door ONS-ICT bij deze transitie vraagt aandacht om binnen de gestelde projectvoorwaarden te blijven.

De beheersing van de loonsom, in relatie tot de werkdruk, blijft een aandachtspunt. Overschrijdingen kunnen optreden.
In toenemende mate wordt het steeds moeilijker om goed gekwalificeerd personeel aan te trekken om bij de gemeente Zwolle te werken. In specifieke functies is al sprake van krapte en deze krapte zal naar verwachting toenemen. We voeren hiertoe actief beleid.

Met betrekking tot de verwerking en beheer van persoonsgegevens bestaat het risico dat er (menselijke) fouten gemaakt worden en/of onvolkomenheden worden geconstateerd door toezichthouders.
Door de toename van het gebruik van ICT en de digitalisering lopen we ook in toenemende mate risico op het gebied van informatieveiligheid. De kans op en de impact van cybercriminaliteit kan de gemeente Zwolle kwetsbaar maken.