Financiering

Wanneer nieuwe financiering wordt aangetrokken, hebben we te maken met de geldende rentepercentages in de markt. Deze percentages kunnen dagelijks wisselen. Ten aanzien hiervan verwachten we voor 2022 een ontwikkeling als onder beschreven.
De lange rente (10-jaars (swaprente) doet op het moment van schrijven van deze paragraaf -/- 0,33%, wat resulteert in een werkelijke leenrente voor een aflossingsvrije lening gedurende deze periode van circa 0,05%. tegen hetzelfde tarief kan op dit moment een 15 jarige lening met een lineaire aflossing worden aangetrokken. De liquiditeitsopslagen zijn de afgelopen periode licht gestegen van rond de 0,3% naar bijna 0,4%. Het mondiaal verruimen van de geldhoeveelheid ter ondersteuning van de economie wordt langzaam naar beneden bijgesteld. Echter zal dit nog niet op korte termijn tot aanzienlijke rentestijgingen leiden. Algehele verwachting is dat de lange rente het komende jaar rond de actuele percentages zal blijven schommelen. Hiermee is de periode van extreem lage rentes weer met een extra jaar verlengd.

De grote economische terugval, die als gevolg van de Coronapandemie werd verwacht, is grotendeels uitgebleven. Kijkend naar de aandelenkoersen zijn zelfs recordniveaus gevestigd, maar dit is deels het gevolg van het feit dat liquide middelen geen tot zelfs negatief rendement opleveren. Overigens worden de koersstijgingen van aandelen wel ondersteund door winstcijfers die in veel gevallen de relatieve koersstijging overtreffen. Ook zien wij de prijzen van grondstoffen enorm oplopen, door de extreme vraag vanuit alle delen van de wereld.

Kijkend naar Nederland zien we dat de gigantische steunpakketten die vanuit de overheid beschikbaar zijn gesteld hebben geleid tot een aantal faillissementen dat in twintig jaar niet zo laag is geweest. Met het stopzetten van nagenoeg alle steunmaatregelen vanaf 1 oktober 2021 is de verwachting dat dit forse gevolgen zal hebben voor die bedrijven welke ook zonder Corona niet levensvatbaar zouden zijn geweest, maar door de steunmaatregelen nog niet zijn omgevallen. Verwachting is dat de gevolgen vanaf het eerste kwartaal 2022 zichtbaar zullen zijn.

Het voorspellen van de ontwikkeling van de lange rente blijft lastig, niet alleen voor leken maar ook voor de specialisten bij banken en verzekeraars. Ervaring leert dat een rentemutatie snel kan gaan, zowel bij opwaartse als bij neerwaartse ontwikkelingen. Goed monitoren van de markt blijft van belang, maar het aantrekken van leningen met een uitgestelde storting (forward financiering) waarop een premie van toepassing is ten opzichte van de contante prijzen, lijkt op dit moment geen realistische keuze te zijn. Wij verwachten dat de leentarieven voor 10 jaars geld rond de 0% zullen schommelen het komende jaar.

Evenals vorig jaar is de verwachting dat de rente voor kortlopende leningen (<1 jaar) in 2022 negatief zullen blijven. Deze verwachting wordt ondersteund door het feit dat de bankensector op dit moment een overschot heeft van ongeveer 4 biljoen euro (4000 miljard). Dit zet een neerwaartse druk op de geldmarkttarieven, die onder de depositotarieven liggen die de ECB hanteert.

In de paragraaf Weerstandsvermogen en Risico's wordt er rekening mee gehouden dat de feitelijke rente anders kan verlopen. In de alinea over renterisicobeheer blijkt dat de kosten van een eventuele rentestijging meer gedempt worden door een grotere spreiding van de leningenportefeuille dan de minimale spreiding die de wettelijk kaders voorschrijven. In de doorrekening van de begroting gaan wij voorzichtigheidshalve uit van gemiddeld 0% voor rente op korte leningen in 2022. Bij de lange rente voor nieuw aan te trekken leningen gaan we uit van gemiddeld 1,0% in 2022. In de prijzen van de nieuwe leningen houden we rekening met een zogenaamde liquiditeitsopslag. Gedurende het afgelopen jaar lag deze opslag op het niveau van 0,3 a 0,4% voor een lening met een looptijd van 10 jaar. Van een risico-opslag, waarmee commerciële partijen worden geconfronteerd wanneer zij financiering aantrekken, is bij gemeenten geen sprake.

Overige ontwikkelingen

Gemeente maken verplicht gebruik van schatkistbankieren (het plaatsen van overtollige liquide middelen op een rekening bij het Ministerie van Financiën. De drempel van het bedrag dat buiten deze rekening mag worden aangehouden is verhoogd. Als gevolg hiervan past de BNG een negatieve creditrente toe op rekening courant saldi boven € 500.000. Het belang van nauwkeurig sturen op de liquiditeitspositie is daarmee toegenomen. Wij hebben ervoor gekozen om automatisch te laten afromen. Omdat er soms nog bedragen ontvangen worden na het afromingsmoment, is ervoor gekozen het volledige positieve saldo af te romen. Slechts wanneer per saldo meer dan € 500.000 wordt ontvangen na het moment van afromen zal sprake zijn van negatieve creditrente. De kans dat dit gebeurt is klein. Afschrijvingen hebben wij vrijwel altijd zelf in de hand, dus daardoor worden wij niet verrast.

Om de nationale schuld en het Nederlandse begrotingstekort te beheersen zijn er afspraken gemaakt tussen het Rijk en de gemeenten. Deze afspraken zijn in een wet vastgelegd, de zogenaamde Wet HOF (Houdbare overheidsfinanciën). De huidige Coronacrisis heeft een enorme impact gehad op de ontwikkeling van de totale nationale schuld, als gevolg van de ongekende steunmaatregelen die het Rijk in 2020 en 2021 in het leven heeft geroepen om de economie te ondersteunen. Wij verwachten dat de aandacht voor schuldpositie en tekortpositie momenteel niet de eerste prioriteit heeft. Op de webpagina over het EMU-saldo hebben wij de verwachte Zwolse ontwikkeling weergegeven.

Eind 2014 is de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (RUDDO) als onderdeel van de Wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) aangepast. De beperkingen die zijn opgelegd gaan minder ver dan bij de overige publieke entiteiten. De ratingeisen voor de mogelijke tegenpartijen zijn aangepast aan de huidige realiteit, dat willen zeggen dat er wettelijk nu een single A-rating als ondergrens geldt. Wij hanteren in ons treasurystatuut voorlopig nog een ondergrens van AA-. Er zijn voor 2022 geen concrete voornemens en noodzaak tot inzet van rente-instrumenten.

De administratieve organisatie van de treasuryfunctie is georganiseerd conform het door uw Raad op 1 april 2019 vastgestelde Treasurystatuut en blijft hiermee ongewijzigd.