Beschrijving doel 6.4.1 We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is
In november 2019 is het klimaatakkoord ondertekend door de VNG. In dit akkoord staat de ambitie centraal om in 2030 in Nederland 49% van de CO2 uitstoot te hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Wij nemen dit streven over. Dat is een stevige opdracht die we in Nederland met zijn allen moeten waarmaken. Het behalen van deze doelstelling vindt plaats via een transitie waarin we afhankelijk zijn van de inzet van veel partijen, de ontwikkeling van innovatie en wetgeving en de beschikbaarheid van kennis, draagvlak en investeringsbereidheid. Waar we staan is weergegeven in de energiemonitor. Wij volgen het tijdspad en ritme van het Klimaatakkoord. Hierdoor kunnen we goed aansluiten bij regelgeving en subsidietrajecten en in communicatie naar inwoners toe dragen we onze boodschap uit in lijn met het Klimaatakkoord. Met onze regiefunctie wakkeren wij deze energiebeweging aan in de stad. We denken mee en faciliteren, initiëren, sturen en beïnvloeden daar waar al iets gebeurt op stadsniveau, in wijken en buurten. Wij kunnen niet verplichten en daarmee hebben wij geen zekerheid over het halen van onze doelen. Elk initiatief – klein of groot – draagt bij aan de afspraak om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Het ontwikkelen van goed partnerschap en slimme coalities met inwoners en organisaties staat daarbij centraal. Wij verwachten dat de financiële omvang van het programma gaat toenemen de komende jaren. De middelen zijn bedoeld om de huidige koers van het programma te continueren. In deze begroting zijn de activiteiten voor 2022 opgenomen en onderverdeeld in 2 pijlers: de pijler gebouwde omgeving inclusief warmtetransitie en de pijler grootschalige elektrische opwek. In onze pijler Gebouwde omgeving zetten we ons de komende tien jaar in om drie Zwolse wijken (Holtenbroek, Aalanden, Berkum) van het aardgas af te krijgen. We hebben een transitievisie warmte en zijn die aan het uitwerken met onder andere een ontwikkelstrategie warmtenetten en het concreet maken van de organisatie van de warmteketen. De voorgenomen aanpak richt zich stadsbreed op de reductie van energiegebruik door isoleren en energiezuinig wonen en werken. Hieronder valt ook de voorbeeldrol van de gemeente met haar eigen vastgoed en energieverbruik in de openbare ruimte. We zien de energietransitie als katalysator voor een brede (regionale) ontwikkeling met nieuwe perspectieven voor de lokale economie. Voor het aanjagen van de energietransitie op bedrijventerreinen trekken we op met het provinciale programma NEO. Vanuit de pijler grootschalige opwek richten wij ons vooral op grootschalige zon- en windenergie. De ontwikkelingen van groen gas staan in de kinderschoenen. We volgen deze ontwikkelingen nauwgezet en daar vindt momenteel verkenning op plaats. Zodra een kansrijke ontwikkeling zich in Zwolle aandient zal hier een afzonderlijke voorstel voor worden opgesteld. We streven ernaar dat een substantieel deel van de in Zwolle gebruikte energie in Zwolle wordt opgewekt. Wij realiseren ons dat de ontwikkeling van het elektriciteitsnet limiterend zal zijn in het behalen van onze doelstellingen en proberen de impact vanuit onze rol te beperken. Onze inzet is opgenomen in de RES1.0 die in juli 2021 door uw raad is vastgesteld. De beschikbare middelen bepalen hoeveel activiteiten we kunnen uitvoeren in 2022. We zetten in op het binnenhalen van subsidies vanuit het Rijk en Europa. Onze inspanningen zijn deels gericht om met goede proposities te komen voor het kansrijk aanvragen van deze subsidies. Ook hier is er geen zekerheid dat we deze middelen ook daadwerkelijk krijgen en dat is bepalend voor welke activiteiten we kunnen uitvoeren en welke doelen we halen. |
---|
Criteria
We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, zodanig dat: 1. Er een verschuiving plaatsvindt van een energiehuishouding die gebruik maakt van fossiele brandstoffen naar een energiehuishouding die gebruik maakt van hernieuwbare bronnen waarbij het energieverbruik van gas en elektra afneemt en het % duurzaam opgewekte energie stijgt.
2. Energie wordt ingezet als motor voor een toekomstbestendige ontwikkeling, waarbij wordt gewerkt aan én de verlaging van de CO2-uitstoot én gebieden waardevol worden en blijven en waarbij de (regionale en lokale) economie én de sociale infrastructuur van Zwolle en regio wordt versterkt (realiseren van sociaal-economische meerwaarde). |
---|
Kaderstellende nota('s)
Portefeuillehouder(s)
Monique Schuttenbeld
Activiteiten
Voor de uitvoering van het programmaplan Energietransitie is vanaf 2020 een deel van het budget structureel opgenomen in de begroting. Daarnaast is bij de perspectiefnota 2020 een jaarlijks budget aan incidentele projectmiddelen beschikbaar gesteld van € 800.000 voor 2020 en €500.000 voor de jaren 2021- 2023. Met het structurele budget is een deel van de capaciteit die wordt ingezet op de Energietransitie, nu structureel ingebed in de begroting. Het gaat daarbij om inzet van programmamanagement, secretaris, ondersteuning, coördinatie gebouwde omgeving/warmte en grootschalig, etc. De overige capaciteit (oa. Vastgoed, communicatie, uitvoering) wordt gedekt uit het incidenteel beschikbaar gestelde bedrag. Binnen de structurele begroting is daarnaast een beperkt uitvoeringsbudget voor kosten derden beschikbaar, dat wordt ingezet voor lokale initiatieven en het DuurzaamBouwloket. In de basis-begroting is structureel een budget beschikbaar van € 680.722 (€ 586.000 capaciteit, € 79.000 budget derden en € 16.000 budget duurzaamheid algemeen). Met het incidentele bedrag 2022 van € 500.000, dat in de reserve nutvw wordt gestort, voor de dekking van de overige capaciteit is dan € 1.180.722 opgenomen op dit doel (zie ook de financiële tabel). Onder doel 9.1.4 is daarnaast een bedrag van € 349.272 opgenomen ter dekking van de overhead. De uitvoering wordt programmatisch opgepakt en staat beschreven onder de toelichting bij kredieten. |
---|
Overzicht baten en lasten
In het overzicht baten en lasten is het budget per doel weergegeven.
Overzicht baten en lasten | Lasten | Baten | Saldo | Toevoeging aan reserves | Onttrekking aan reserves | Geraamd resultaat |
---|---|---|---|---|---|---|
Doel 6.4.1 Energie | 680.722 | 0 | 680.722 | 1.300.000 | 0 | 1.980.722 |
Kredieten
Programmaplan energietransitie Zoals onder de toelichting bij activiteiten is aangegeven is er voor 2022 circa €1,5 miljoen aan gemeentelijke middelen programmabudget beschikbaar. Aanvullend wordt er, net als vorige jaren, €500.000 incidenteel programmabudget en €300.000 incidenteel voor Geothermie-Holtenbroek/Aa-landen aangevraagd. Dit budget is nodig om de huidige inzet ook in 2022 te continueren. Deze inzet is met uw raad besproken in maart 2021 in de ‘aangescherpte strategie energietransitie’. Voor de komende jaren verwachten we dat de huidige inzet niet voldoende is en dat de uitvoeringskosten voor de gemeente gaan toenemen. Dit is geschetst in Perspectiefnota en deze verwachting wordt onderbouwd door het ROB-advies over de uitvoeringskosten van het klimaatakkoord. Deze toename van uitvoeringskosten proberen we - net als andere gemeenten - via VNG bij het Rijk op te halen. Naast deze gemeentelijke middelen zetten we voor de uitvoering van projecten van onze partners in de stad– nu en de komende jaren - in op het verkrijgen van gelden van het Rijk en Europa zoals subsidies RRE, RREW, PAW, Wijkuitvoeringsplannen etc. Het programma bestaat twee uit pijlers
De activiteiten voor 2022 zijn geprioriteerd op basis van beschikbaarheid van middelen, te weten: PIJLER GEBOUWDE OMGEVING-WARMTETRANSITIE Transitievisie warmte Ontwikkelstrategie warmtenetten Energietransitie in prioritaire wijken Holtenbroek, Aa-landen en Berkum Berkum Aalanden-Holtenbroek Ontwikkeling geothermiebron Organisatie van de warmteketen PIJLER GEBOUWDE OMGEVING-AANJAGEN ENERGIETRANSITIE Vanuit het programmaonderdeel Gebouwde Omgeving stimuleren we energiebesparing door isoleren en energiezuinige installaties in bestaande woningen, bedrijven en maatschappelijke instellingen. Dit doen we op verschillende manieren, transparant, en met oog voor individuele situaties. Energieloket 3.0 en lokale adviesdiensten Ondersteuning van bewonersinitiatieven Zichtbaarheid Besparen, besparen, en besparen Aanbod financieringsmogelijkheden De zonneparken zoals Bomhofsplas, Sekdoornplas, Herfte en De Weekhorst zijn operationeel. Voor het zonnepark van Blauwvinger Energie (1 MW) aan de Scholtensteeg (deels op de geluidwal) is planologisch alles klaar, inclusief de omgevingsvergunning (sept. 2021) en aansluiting op het net (start bouw wordt nu voorbereid). In juli 2021 heeft u ingestemd met de RES 1.0. In 2022 geven we daar verder uitwerking aan. Onderdeel van de uitwerking is de verdere uitwerking van de intergemeentelijke samenwerking met de gemeenten Staphorst, Dalfsen en Zwartewaterland (ZSDZ) op het thema energie (waaronder ook biogas), en netwerkcongestie. De ons omliggende gemeenten kijken, voor hun deel van de bijdrage in de RES, nadrukkelijk naar het grensgebied met Zwolle, en dan met name naar gebieden die aansluiten bij Tolhuislanden of het gebied ten westen hiervan. Wij volgen deze ontwikkelingen en stemmen waar nodig af. Voor de realisatie van de Zwolse energie-ambities in de RES zijn investeringen in het energienetwerk noodzakelijk. We zien dat initiatieven op dit moment niet gerealiseerd kunnen worden en het halen van de energie-ambities onder druk staan. Dit vraagt een nauwe relatie en afstemming met Enexis, Tennet en de provincie bij de realisatie van de energie-ambities. Tegelijkertijd heeft het uitbreiden van het elektriciteitsnetwerk impact op de ruimte en kan het elektriciteitsnet beperkend zijn voor onze ambities op gebied van bijvoorbeeld duurzame mobiliteit, wonen en economie. Vanuit Programma Energie zetten we de al ingezette lijn voort om ook in 2022 hier regie op te voeren waarbij we onze partners binnen en buiten de gemeente hierbij betrekken. Voor Zwolle ligt het zwaartepunt van de realisatie van de Zwolse ambities in de RES bij de eerste plan-invulling van Tolhuislanden en het afwerken van projecten die op de zgn. Duurzaam Op Land (DOL-)lijst staan. Concrete uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk in Zwolle is voorzien o.a. bij de realisatie/uitbreiding van het energiecluster aan de Hessenweg met o.a. waterstofgas/groengasproductie en planologische ruimte voor een nieuw 110/150 kV Hoogspanning-Middenspanning (HS/MS) station & uitbreiding van bestaande 380 kV station en energie gerelateerde functies, zoals opslag en conversie. Dit pakken we samenhangend op in energiecluster Zwolle Noord waar uw raad in het najaar van 2021 over wordt geïnformeerd. Het betreft o.a. alle afstemming met TenneT, Enexis, RES-partners, buurgemeenten en initiatiefnemers in het gebied. Dit project is gekoppeld aan de HS/MS stations van Enexis/Tennet, die een functie vervullen van regionale stopcontacten voor grootschalige opwekking: HS/MS stations Hessenpoort, nieuw te realiseren HS/MS station Zwolle Noord, HS/MS station Weteringkade, HS/MS station Frankhuis (voor alle stations geldt inmiddels de netcongestieproblematiek). Stadsbreed houden we ook de ontwikkeling van onderstations, trafohuisjes en laadinfrastructuur en de ruimtelijke impact daarvan in de gaten. Een ander belangrijk onderdeel van dit project is de inzet van innovatieve ontwikkelingen op gebied van energie opslag en energie conversie, deels om ook bij netcongestieproblemen door te kunnen gaan bij bijvoorbeeld de realisatie van zonnedaken op bedrijfspanden en op parkeerterreinen. We zien bedrijventerrein Hessenpoort hier als centrum voor de ontwikkeling van een Energie-Hub. Samen met bedrijven, kennispartners en provincie wordt vanuit het programma gewerkt naar projecten met hun eigen structuur en financiering. Voor de financiering hiervan zijn we sterk afhankelijk van het Rijk en de provincie. Onderdeel van dit traject is het inrichten van een goed uitvoeringsvehikel met een duidelijk profiel en voorzien van de juiste sturing en inbedding in het gebied. Hierin voorzien we een belangrijke rol van de ondernemersvereniging OVH voor draagvlak en participatie. |
---|
Overzicht kredieten
Het overzicht kredieten geeft een totaalbeeld van de lopende (reeds vastgestelde) projectkredieten en de als onderdeel van de Begroting 2022 voorgestelde kredieten.
Overzicht kredieten | Omvang krediet | Gerealiseerd tot en met 2020 | Resterend krediet | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 en verder |
---|---|---|---|---|---|---|
Vastgestelde mutaties: | ||||||
Energie incidenteel 2021 | 671.695 | 0 | 671.695 | 671.695 | ||
Programmabudget energie 2022 | 500.000 | 0 | 500.000 | 500.000 | ||
Programmabudget energie 2023 | 500.000 | 0 | 500.000 | 500.000 | ||
Berkum energieneutraal 2025 | 435.300 | 306.575 | 128.725 | 128.725 | ||
Verbeterloket bespaarloket energie | 629.607 | 586.602 | 43.005 | 43.005 | ||
Assendorp energieneutraal | 200.000 | 162.000 | 38.000 | 38.000 | ||
Duurzaam Dieze-Oost | 1.868.152 | 1.688.302 | 179.850 | 179.850 | ||
RREW | 1.499.190 | 0 | 1.499.190 | 1.499.190 | ||
Grootschalige energietransitie | 122.500 | 0 | 122.500 | 122.500 | ||
Wamtetransitie Zwolle | 360.660 | 47.393 | 313.267 | 313.267 | ||
Warmtetransitie Hbr/Aalanden | 292.400 | 10.000 | 282.400 | 282.400 | ||
Geothermie | 1.118.600 | 627.632 | 490.968 | 490.968 | ||
Subtotaal vastgestelde mutaties | 8.198.104 | 3.428.504 | 4.769.600 | 3.769.600 | 500.000 | 500.000 |
Voorgestelde mutaties: | \ | |||||
Programmabudget energie 2022 | 500.000 | 500.000 | 500.000 | |||
Programmabudget energie 2023 | 500.000 | 500.000 | 500.000 | |||
Geothermie | 600.000 | 600.000 | 300.000 | 300.000 | ||
Subtotaal voorgestelde mutaties | 1.600.000 | 0 | 1.600.000 | 0 | 800.000 | 800.000 |
Totaal 6.4.1 Energie | 9.798.104 | 3.428.504 | 6.369.600 | 3.769.600 | 1.300.000 | 1.300.000 |